Update PFOS in Jelsumer Feart 29 juli 2024: onderzoeken waterkwaliteit, waterbodem en eieren, zomeronderhoud en sanering vliegbasis

• geplaatst op 29 juli 2024 om 10:56

Resultaten onderzoek waterkwaliteit 

Tussen 7 mei en 25 juni 2024 nam Wetterskip Fryslân op elf meetpunten in het gebied rond de Jelsumer Feart aanvullende monsters van het oppervlaktewater. Vijf van de elf meetpunten zijn nieuw en liggen ten noorden van de vliegbasis Leeuwarden. De uitkomsten van deze metingen zijn voor GGD Fryslân geen reden om een aanvullend advies te geven. In de komende periode worden in het gebied rond de Jelsumer Feart een aantal locaties opnieuw bemonsterd. 

De resultaten van de onderzoeken naar de waterkwaliteit tot en met 25 juni 2024 staan weergegeven op de onderstaande kaart. Op de kaart staat het maximale gemeten PFOS-gehalte per meetpunt. Hiervoor zijn de metingen ingedeeld in klassen, zodat de grote hoeveelheid aan informatie enigszins duidelijk blijft. 
 
Kaart uitslagen onderzoeken oppervlaktewater Jelsumer Feart van 1 maart tot en met 25 juni 2024:

Aanvullende onderzoeken waterbodem 

Wetterskip Fryslân heeft van 24 juni tot en met 28 juni 2024 de kwaliteit van de waterbodem (sliblaag) in de sloten aan de noord- en zuidkant van de Jelsumer Feart en rondom de vliegbasis Leeuwarden laten onderzoeken. Met dit aanvullende onderzoek fase 3 zijn de grenzen van het gebied met PFOS (PFAS)-vervuiling in het bodemslib nog niet volledig in beeld gebracht. Daarom start binnenkort een vierde aanvullend waterbodemonderzoek (fase 4). De onderzochte sloten staan allemaal in verbinding met de Jelsumer en Lytse Feart. Nadat de uitslagen voldoende zijn geanalyseerd en geduid brengen we deze naar buiten. 

Zomeronderhoud Jelsumer Feart en omgeving  

In het gebied waar de Jelsumer Feart en de Lytse Feart liggen, is onderhoud van de hoofdwatergangen nodig. Daarmee zorgen we voor een goede aan- en afvoer van water. Onderhoud is ook nodig om een deel van de Jelsumer Feart en Lytse Feart toegankelijk te houden voor kleine bootjes. Tijdens het onderhoud halen we een teveel aan waterplanten uit de vaarten en sloten. Wetterskip Fryslân en gemeente Leeuwarden doen het zomeronderhoud samen. 

Het onderhoud doen we extra zorgvuldig en anders dan anders, want het oppervlaktewater en de waterbodem is verontreinigd met PFAS. We gebruiken namelijk alleen een zogenoemde maaiverzamelboot. Hiermee beroeren we de verontreinigde waterbodem veel minder dan bijvoorbeeld bij hekkelen. Het maaisel (de gemaaide waterplanten) komt niet op de waterkant te liggen. Dit voeren we rechtstreeks via het water af naar een erkende locatie waar het verwerkt mag worden.  

In het najaar is ook onderhoud nodig in andere wateren in het gebied. Hiervoor werken we aan een maatwerkoplossing, net als we voor het zomeronderhoud hebben gedaan. 

Eierenonderzoek 

In een eerdere nieuwsupdate legden we uit dat het onderzoek naar PFAS in eieren enkele weken tot maanden duurt. Het onderzoek loopt nog en is nog niet klaar. Tot die tijd is het advies om geen eieren van (hobby)kippen te eten van percelen rondom de Jelsumer Feart en Lytse Feart. Over eieren van andere (hobby)kippen geldt het landelijke advies om het eten van eieren af te wisselen met eieren uit de winkel. 

Nieuws van Defensie Leeuwarden: saneringsplan

Het Rijksvastgoedbedrijf is bezig met de afronding van het saneringsplan voor het ontgraven van de bodemverontreiniging bij het voormalig brandweeroefenterrein op de vliegbasis. Dit is de plek waar de hoogste gehalten PFOS in het oppervlaktewater zijn gemeten. Zodra het saneringsplan klaar is, wordt dit aan de bevoegde gezagen (Inspectie Leefomgeving en Transport, gemeente Leeuwarden/FUMO en Wetterskip Fryslân) ter goedkeuring voorgelegd. Daarna kan de bodemsanering worden aanbesteed. De planning is dat de aanbesteding na de bouwvak plaatsvindt en het voormalig brandweeroefenterrein dit najaar nog kan worden gesaneerd.