We werken aan schoon en gezond water: maatregelen op koers, maar ook onder druk

• geplaatst op 05 februari 2024 om 12:23

Het algemeen bestuur van Wetterskip Fryslân evalueert deze maand de voortgang van het KRW-maatregelenpakket dat in november 2021 is vastgesteld. Het gaat bij deze maatregelen bijvoorbeeld om het aanleggen van natuurvriendelijke oevers en vispassages, het verwijderen van nutriëntenrijke bagger en het voorkomen van verslechtering van de waterkwaliteit door aanpak aan de bron. 

83 maatregelen 

Van de 83 maatregelen waarvoor we verantwoordelijk zijn, zijn er 12 opgeleverd en 24 in uitvoering. De andere zijn in voorbereiding. Het maatregelenpakket ligt hiermee op koers, maar een deel van deze openstaande acties staat ook onder druk. Dit geldt bijvoorbeeld voor maatregelen die afhangen van de voortgang in gebiedsprocessen en acties waarvoor langer lopend onderzoek nodig is. Door het succesvol aantrekken van extra subsidiegelden worden stijgende kosten gecompenseerd, waardoor het programma binnen budget blijft. 

Europese kwaliteitseisen 

De KRW is een in 2000 vastgestelde Europese richtlijn met kwaliteitseisen voor schoon en gezond oppervlakte- en grondwater. In Fryslân gelden deze spelregels voor 24 grotere wateren. Ze moeten leiden tot ecologisch gezonde wateren met een evenwichtig en gevarieerd dieren- en plantenleven. De concentraties schadelijke stoffen moeten laag genoeg zijn voor een gezond ecosysteem.  

Verbetering en knelpunten 

We zien dat de waterkwaliteit verbetert. Het water is helderder en er komen meer waterplanten, wat weer goed is voor bijvoorbeeld insecten en de visstand. Tegelijkertijd ziet het waterschap ook knelpunten. De stikstofconcentraties in het gebied dalen, maar de gemiddelde fosfaatconcentratie is al twintig jaar vrijwel stabiel.  

Als het om schadelijke stoffen gaat is het beeld wisselend. Soms lukt het om schadelijke gewasbeschermingsmiddelen kwijt te raken, maar daar komen weer nieuwe stoffen voor terug. Verschillende chemische stoffen uit het verleden breken niet af en zijn nauwelijks te beïnvloeden. Zorgen zijn er ook over de effecten van relatief nieuwe stoffen zoals PFAS, microplastics en medicijnresten. 

Gezamenlijke inspanning 

Het beschermen en verbeteren van de waterkwaliteit is een kerntaak van het waterschap. We werken hard aan het behalen van de KRW-doelen, maar we kunnen dit niet alleen. Het is een gezamenlijke inspanning. Veel maatregelen zijn afhankelijk van initiatieven of een grote bijdrage van derden. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het rioleringssysteem, de provincie voor maatregelen in het landelijk gebied en natuurgebieden en het Rijk voor wet- en regelgeving. Daarnaast is inbreng nodig van landbouw, industrie en inwoners.  

Drie maatregelenpakketten 

We hebben vanaf 2009 drie keer een maatregelenpakket afgesproken om toe te werken naar de KRW-doelen. Het huidige pakket is vastgesteld in november 2021. Het algemeen bestuur koos toen voor een bundel maatregelen waarmee de belangrijkste prioriteiten werden afgedekt. Dit is het pakket dat nu wordt getoetst. Aan het eind van dit jaar evalueren we welk effect alle maatregen hebben gehad op de waterkwaliteit. Dan wordt ook beoordeeld welke stappen er nog nodig zijn voor de benodigde verbetering van de waterkwaliteit. 

Behandeling in commissie en algemeen bestuur 

De voortgang van KRW-maatregelen wordt op 13 februari besproken in de commissie Systeembeheer, Kwaliteit en Zuiveringen en op 27 februari in het algemeen bestuur.