Verbeteren waterhuishouding De Moark

Doel van het project

Met dit project willen we bereiken dat:

• De wateraan- en -afvoer van de hoofdwatergangen verbetert. 
• Het onderhoud van deze watergangen wordt aangepast.  
• De doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water worden gehaald. 
• De waterberging in het gebied wordt vergroot. 
• De stabiliteit van de taluds van deze watergangen toeneemt.

Betere aan- en afvoer en berging van water

In de huidige situatie heeft het bemalingsgebied van De Moark bij extreme neerslag een beperkte capaciteit om het water af te voeren. Dit zorgt voor opstuwing van water in delen van het bemalingsgebied. Omdat watergangen soms te klein zijn voor de hoeveelheid water die er doorheen moet, kan het water niet altijd snel genoeg bij gemaal De Murk aan de Canterlandseweg komen. Hierdoor kan het gemaal niet goed zijn werk doen. Dat betekent dat in de gebieden die op grotere afstand van het gemaal liggen het water niet snel genoeg wordt  afgevoerd en de waterstand oploopt. Hierdoor wordt het in die gebieden soms extra nat.

We willen de waterhuishouding in De Moark verbeteren door een aantal watergangen te verbreden. Hierdoor blijft een goede wateraan- en -afvoer ook in de toekomst gegarandeerd. Zo is er bij hoosbuien, die door de klimaatverandering steeds vaker voorkomen, in het gebied meer ruimte om water te bergen en kan het overtollige water beter worden afgevoerd. Hiermee is het gebied beter beschermd tegen wateroverlast en is er in droge perioden genoeg water beschikbaar.

Tegelijk met het verbreden van watergangen willen we in het gebied ook acht stuwen renoveren of vervangen. Hiermee kunnen we de waterpeilen beter regelen. De stuwen waar het om gaat staan aangegeven op de onderstaande kaart.

Schoon water met meer ruimte voor planten en dieren

Door de verbreding ontstaat ook meer ruimte om het onderhoud aan te passen en verbetert de ecologische en chemische waterkwaliteit. In het bemalingsgebied van De Moark liggen wateren die moeten voldoen aan de eisen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). In de KRW staan afspraken die ervoor moeten zorgen dat het water in alle Europese landen voldoende schoon en gezond is.

De watergangen in het gebied van De Moark voldoen nog niet aan de eisen van de KRW. In de huidige situatie is in de watergangen onvoldoende ruimte voor waterplanten om zich goed te kunnen ontwikkelen. Het krappe profiel van de watergangen zorgt ervoor dat teveel waterplanten weggemaaid  moeten worden voor de wateraan- en afvoer. Hierdoor is onvoldoende geschikt leefgebied voor vis en andere dieren aanwezig. Met het verbreden van de watergangen ontstaat er meer ruimte voor planten en dieren. Zo voldoen we in dit gebied aan de doelen van KRW: het verbeteren van de waterkwaliteit en de ecologie.

Waar willen we aan de slag?

Op de onderstaande kaart staat het projectgebied De Moark. De hoofdwatergangen in het gebied hebben we beoordeeld op de benodigde afvoercapaciteit en manier van onderhoud. Uit deze beoordeling zijn watergangen naar voren gekomen die we willen verruimen. Deze trajecten zijn met blauw op de kaart aangegeven. Het gaat in totaal om ongeveer 8 kilometer.  

Projectgebied met de watergangen (blauw ingetekend) waarmee we aan de slag willen en de te renoveren of nieuwe stuwen (in rood). Klik op de afbeelding voor een vergroting. 

De maatregelen

We willen hoofdwatergangen verbreden en soms ook verdiepen om de aan- en afvoer van water te verbeteren en aangepast onderhoud te kunnen uitvoeren. Op de onderstaande afbeelding staat een dwarsdoorsnede van een hoofdwatergang. De zwarte lijn is het huidige profiel. De bruine lijn is het profiel dat nodig is voor een goede waterbeheersing. Dit noemen we het ‘integraal leggerprofiel’.

Dwarsdoorsnede van een hoofdwatergang met een bestaand profiel (zwarte lijn) en een toekomstig, integraal leggerprofiel (bruin). Klik op de afbeelding voor een vergroting. 

Ecologisch onderhoud

Een belangrijke reden voor het verbreden van hoofdwatergangen naar een integraal leggerprofiel is het verbeteren van de wateraan- en  -afvoer. Daarnaast willen we hier een andere vorm van onderhoud toepassen: ecologisch onderhoud. Hiermee verbetert het leefgebied voor planten en dieren, en verbetert de biodiversiteit en de waterkwaliteit. Dit daagt bij aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water.

Ecologisch onderhoud betekent dat we bij het hekkelen niet alle planten weghalen. Er blijft straks 15 tot 30 procent van de totale begroeiing in het water staan. Deze planten laten we langs één kant van de sloot staan. Ook in het aangrenzende, droge talud blijft de begroeiing staan. Aan de andere kant van de sloot verwijderen we de begroeiing uit het water en van het droge talud. Jaarlijks wisselen we bij het onderhoud van slootkant.

Flauwere, stabiele taluds

De te verruimen watergangen krijgen flauwere taluds. In flauwe taluds ontstaan betere leefomstandigheden voor waterplanten en -dieren. Ook groeien planten die het water zuiveren, beter in flauwe oevers. Langs een aantal watergangen staat nu walbeschoeiing om inzakken van de taluds tegen te gaan. Wij willen de walbeschoeiing vervangen door natuurlijke flauwe taluds. In overleg met de grondeigenaren willen we een flauwe, goed doorwortelde oever met watervegetatie realiseren. Dit draagt bij aan de verbetering van de waterkwaliteit en zorgt voor een stabiele oever.

Wat staat er op de planning (onder voorbehoud)?

In het gebied ontvangen alle betrokken grondeigenaren eind januari/begin februari 2025 van ons een brief. We nemen daarna binnen twee weken telefonisch contact met de grondeigenaren op voor het plannen van een eerste persoonlijk gesprek. In dit gesprek leggen we de plannen verder uit en bespreken we wat het voor de eigen situatie betekent. Ook is er dan ruim gelegenheid voor het stellen van vragen. Na het gesprek starten we de voorbereidingen waarbij we de grondeigenaren nauw betrekken.